Πολλά από τα φυτά που αναπτύσσονται στη φύση ή στον κήπο έχουν εκπληκτικές ιδιότητες που πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν. Περιλαμβάνουν και τον βρωμερό ελαιόβρο.
Ranunculus
Ο βρωμερός ελλεβόρος (Helleborus foetidus) είναι φυτό από την οικογένεια της νεραγκούλας. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, το φυτό αναπνέει μια όχι πολύ ευχάριστη μυρωδιά· η δυσάρεστη οσμή αναδύεται από τα φύλλα. Το λατινικό όνομα αναφέρεται επίσης σε αυτή την ιδιότητα, το foetida μεταφράζεται ως "βρωμάει". Όπως και άλλα φυτά με αυτόν τον λατινικό όρο που επισυνάπτεται στα ονόματά τους, ο βρωμερός ελλέβορος αποδίδεται στον διάβολο στη γερμανική μετάφραση. Εκτός από το ζιζάνιο του διαβόλου, είναι γνωστά και ονόματα όπως το πόδι της αρκούδας και το φυτό, η ρίζα του απατεώνα ή το δόντι του λύκου.
Ο βρωμερός ελλεβούρι είναι εγγενής στην κεντρική Ευρώπη και το νότο· δύσκολα μπορεί να βρεθεί πιο ανατολικά από εδώ. Νιώθει άνετα στα δάση και στην άκρη του δάσους, και επίσης του αρέσει να μεγαλώνει δίπλα ή κάτω από αυτόχθονες θάμνους.
Μυρισμένος ελαιβούρι στον κήπο
Παρά τα μη κολακευτικά παρατσούκλια του, ο βρωμερός ελεφοβόρος εξελίχθηκε σε δημοφιλές φυτό κήπου. Δεν υπάρχουν τόσα φυτά που παράγουν λουλούδια το χειμώνα στα γεωγραφικά πλάτη μας. Περιλαμβάνουν επίσης το σχετικό χριστουγεννιάτικο τριαντάφυλλο ελλεβόρου, το οποίο πήρε το όμορφο όνομα από το άνθος του χειμώνα - απλά μυρίζει καλύτερα.
Όμως ο βρωμερός ελεφοβόρας έχει το πλεονέκτημα ότι από όλους τους ελεβούρι αντέχει καλύτερα τον ήλιο και το ξερό χώμα. Είναι το ανθεκτικό φυτό για όσους θέλουν αειθαλή και λουλούδια το χειμώνα και δεν έχουν ποτέ κανένα παράπονο. Το μέγεθος των υποθάμνων ταιριάζει καλά και στους κήπους μας, 60 - 90 εκατοστά έχουν χώρο στον μικρότερο μπροστινό κήπο και δεν χάνονται ούτε στο πάρκο.
Φροντίδα
- Στον ελαιόβρο που βρωμάει αρέσει το ασβεστολιθικό χώμα, κατά προτίμηση άργιλος ή λόες, το χώμα πρέπει επίσης να είναι χαλαρό.
- Προτιμά να έχει πολλή υγρασία παρά λίγη, κάποια στιγμή δεν αντέχει άλλο τους υπερβολικούς παγετούς.
- Προτιμά τη μερική σκιά, γι’ αυτό και είναι το ιδανικό υποφυτό για ψηλότερα φυτά, έτσι μεγαλώνει στη φύση.
Διαφορετικά, ο βρωμερός ελλεβούρι έχει λίγες απαιτήσεις· προτιμά να μείνει μόνος του. Μπορεί να δυσανασχετεί για τη μεταφύτευση σε μια νέα τοποθεσία, καθώς και για τυχόν μέτρα βελτίωσης του εδάφους που έρχονται πολύ κοντά στις ευαίσθητες ρίζες του (σκάψιμο, σκάψιμο). Ούτε το φύλλωμα των φυτών από πάνω του χρειάζεται να αφαιρεθεί· ο ελλέβορος χαίρεται για αυτό το χειμωνιάτικο κάλυμμα. Ωστόσο, του αρέσουν τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος και εκτός από το βελτιωτικό του εδάφους φυλλικό κάλυμμα, συνιστούμε την προσθήκη λίπασμα ή κομπόστ μακράς διάρκειας την άνοιξη.
- Όταν ο ελλέβορος νιώθει άνετα, συχνά σπέρνει τον εαυτό του. Γενικά παράγει αρκετούς βλαστούς που χρειάζονται λίγο χρόνο για να ωριμάσουν.
- Αν οι σπόροι είναι διάσπαρτοι, αυτοί οι βλαστοί πεθαίνουν. Προηγουμένως σχηματίζονται νέοι πλευρικοί βλαστοί, οι οποίοι σύντομα θα δώσουν νέα άνθη.
- Αρχές λουλουδιών συνήθως εμφανίζονται το φθινόπωρο και τα λουλούδια ανοίγουν στη συνέχεια από τα τέλη του χειμώνα έως την άνοιξη. Στη συνέχεια εμφανίζονται σε ομάδες, κυρίως ανοιχτό πράσινο, περιστασιακά με κοκκινωπή άκρη.
- Ο ελλέβορος δεν χρειάζεται ουσιαστικά κλάδεμα, μπορείτε μόνο να κόψετε μη ελκυστικά φύλλα μετά την ανθοφορία.
Ο μυρωδάτος ελλέβορος ως φαρμακευτικό φυτό
Ο μυρωδάτος ελλεβούρι χρησιμοποιούνταν ως φαρμακευτικό φυτό στην παλαιότερη λαϊκή ιατρική, για παράδειγμα ως εμετικό, ως καθαρτικό και ως θεραπεία σκουληκιών.
Μολονότι ο ελλέβορος εξακολουθεί να επαινείται ως φάρμακο σε πολλά μέρη, δεν χρησιμοποιείται πλέον ιατρικά σήμερα λόγω των τοξικών συστατικών του. Όλα τα μέρη του φυτού είναι πολύ δηλητηριώδη και υπάρχουν αρκετά δηλητήρια που προκαλούν προβλήματα σε όσους αναζητούν θεραπεία. Αναφέρονται σαπωνίνες, βουφαδιενολίδη, πρωτοανεμονίνη, ελλεβορεΐνη και ακονιτικό οξύ, με πολύ αντιφατικές δηλώσεις για την ακριβή σύνθεση των συστατικών. Σε κάθε περίπτωση, περιέχει ουσίες που μοιάζουν με δακτυλίτιδα που μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο λόγω αναπνευστικής παράλυσης.
Υπάρχουν όμως και άλλοι τύποι ελλεβόρου που είναι πιο κατάλληλοι για χρήση ως φάρμακο. Το χριστουγεννιάτικο τριαντάφυλλο (μαύρος ελλέβορος) χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική, αν και με παρόμοια φροντίδα που απαιτεί η χρήση αλεπούδων. Ένα συστατικό με αντικαρκινικές ιδιότητες ανακαλύφθηκε στον λευκό ελλέβορο, που είναι εγγενής στα βορειοδυτικά βουνά των ΗΠΑ.
Μυρισμένος ελεφοβόρος σαν βοσκότοπος μελισσών
Αν δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τον βρωμερό ελαιόβρο για τη δική σου θεραπεία, τουλάχιστον συμβάλλει στη θεραπεία της φύσης ως περιζήτητο βοσκότοποι μελισσών. Επειδή τα έντομα που επικονιάζουν γίνονται όλο και λιγότερα, κάθε επικονιαστής συμβάλλει στη βιοποικιλότητα. Το ωραίο με αυτό είναι ότι το νέκταρ του βρωμερό ελλεβόρου είναι προσβάσιμο μόνο σε βομβίλους και γούνινες μέλισσες λόγω του κρεμασμένου σχήματος των λουλουδιών. Το φυτό έχει μάλιστα βρει ένα ειδικό κόλπο χρησιμοποιώντας μαγιά στο νέκταρ για να δημιουργήσει φιλικές θερμοκρασίες που προσελκύουν παγωμένους βομβίλους.
Η εξειδίκευση στις μέλισσες και τις γούνες είναι ωραία γιατί και τα δύο είδη εντόμων είναι ήδη υπό προστασία λόγω της σπανιότητάς τους. Ένα πλεονέκτημα για τον άνθρωπο είναι ότι οι βομβίνοι και οι γουνοφόρα μέλισσες διεκδικούν την επικράτειά τους ενάντια στις επιθετικές σφήκες, οι οποίες γίνονται λιγότερες σε αυτές τις περιοχές. Οι γούνινες μέλισσες και οι βομβίνοι, από την άλλη πλευρά, τσιμπούν μόνο σε ακραίες καταστάσεις (για παράδειγμα, αν τις αρπάξετε και απειλήσετε να τις συντρίψετε). Και ακόμη και τότε, το τσίμπημα δεν θα ήταν πολύ σοβαρό γιατί το κεντρί παραμένει στη μέλισσα και τη γούνα και όχι στο ανθρώπινο δέρμα, όπως συμβαίνει με τις μέλισσες, όπου το δηλητήριο συνεχίζει να διαφεύγει. Εξαιρούνται φυσικά οι αλλεργικοί.
Αν θέλετε να κάνετε ακόμα περισσότερα για αυτούς τους υπέροχους καλεσμένους, μπορείτε επίσης να φυτέψετε lungwort στον κήπο, είναι το αγαπημένο τους λιβάδι.
